Dema ku em li ser serekeke Kurdistanê difikirin, pirsên gelekî dîrokî li pêş me dibin. Kurd û Kurdî bûyerên dîrokî yên zêde û zêdetir dibe ku pêşkêşî me bikin. Lê divê em bi dîmenên hiqûqî û rastîn ên dîroka Kurdan û rêbazên wê bifikirin.

Dema ku em li ser dîroka Kurdan difikirin, em dizanin ku ew rastîn bi hev re girêdayî ne û çend kesên din jî xwedî nav û deng in. Lê encamên dîroka zêdetirîn tê wateya ku di sala 612 M. de pêkhatiya tevahiya herêma Mezopotamyayê û Kurdan jî yek ji wan herêmên bû.

Dema ku em li ser encamên dîroka Kurdan difikirin, divê em xwe bi dîmenên qanûnî yên ku di encamên wê de hatine çêkirin, xweş bikin. Di navbera 10. û 11. M. de, gelek emîr û hikûmetên mezin li ser herêmên Kurdan û Mezopotamyayê dadgehên xwe avakirin. Di wê demê de, Kurdistan wek navê yek ji vîna herêman derket û dibe ku herêmekî herî girîng li herêmên Rojhilatê, navenda Asyayê û welatên din be.

Rêbazên Dîroka Kurdan

Li gorî encamên ku di dîroka Kurdan de hatine derxistin, herêmekî wek Kurdistan bi nav hatiye veşartin. Li ser vê herêmê gelek çalakiyên dîrokî hatine pêşkêşkirin. Kurdan jî di van çalakiyan de, gelekî xwedî şîret û qedexeyan in. Di wê demê de, Kurdan zêde û zêdetir li dijî êrîşên li ser welatê xwe, li hemberî tirsa xwe û li dijî çekên wan şer kirin.

Dema ku em li ser rêbazên dîroka Kurdan difikirin, em dizanin ku vê rêbazê ji herêmê, dîroka Kurdan û şertên civakî û siyasî yên wê awayê qebûl kirine. Herçiqas Kurd li herêmên din jî cîh digrin û bi dîroka xwe re girêdayî ne, lê herî zêde Kurd li ser herêmê derdikevin û van rêbazan li ser xwe dibin.

Encam

Li gorî dîroka Kurdan, ew yek ji herêmên Mezopotamyayê bûn û heta niha li ser herêmê cih digrin. Kurd, bi rêbazên

Zimanê Kurdî di nav civaka Kurdan de yek ji mamosteyan û cîhanê ye. Zimanê Kurdî ji hêla dîroka Kurdan ve hatîye ava kirin û ji aliyê gelek zimanan ve tê xwestin ku bi xwe re mîna zimanan derbas bike. Zimanê Kurdî ji aliyê nifşên Kurdan ve ji bo parastina pêşerojê û paşveçûnê hatîye çêkirin.

Dema ku em li ser serdema Kurdan difikirin, em dizanin ku ew hebûna xwe ya herî herî girîng li herêmên Mezopotamyayê û Rojhilatê didomîne. Li gorî encamên dîroka Kurdan, zimanê Kurdî bi awayekî pêşerojê hatîye ava kirin. Lê heta niha hîn jî encamên sereke li ser zimanê Kurdî nehatine dayîn û gelek tişt di vê mijarê de qedexe ne.

Dema ku em li ser dîroka Kurdan û zimanê Kurdî difikirin, divê em xwe bi dîmenên dîrokî, edebî û zanistî ve girêdayî bikin. Lê ji ber ku Kurd di encamên dîroka xwe de gelek caran hatine êrîşkirin û ew di warê zimanê xwe de jî tiştekî baş qebûl nekirine, rêbazên pêşerojê li ser zimanê Kurdî hatine qedexekirin.

Zimanê Kurdî, bi rêbazên xwe yên navdewletî û lezgîn, herî herî girîng li herêmê ye û di civaka Kurdan de gelekî pêşketî ye. Kurd bi zimanê xwe re bi hev re diaxivin û di wê de gelekî şermezarkirin. Di encamên dîroka Kurdan de, zimanê Kurdî bi awayekî pêşerojê hatîye ava kirin û ji aliyê Kurdan ve bi awayekî xurt û azad hate parastin.

Encama mijarê, di nav Kurdan de zimanê Kurdî wek zimanekî pêşerojê û bi rêbazên xwe yên navdewletî û lezgîn hatîye ava kirin. Di heman demê de, Kurd li ser zimanê xwe bi awayekî xurt û azad diaxivin. Zimanê Kurdî ji aliyê Kurdan ve wek zimanekî herî herî girîng dikeve û pêşketî dike.